dinsdag 16 mei 2017

hoort u of luistert u?

Met stijgende verbazing volg ik een gesprek op tv. Het onderwerp is eigenlijk niet eens zo belangrijk. Ik ben dat overigens allang kwijt aan het einde van het programma en soms zelfs al tijdens het gesprek zelf. Niet omdat het item mij niet zou boeien want dan had ik de zender niet eens aangezet, maar er gebeurt iets dat aan de ene kant als zeer storend kan worden ervaren en tegelijkertijd aan de andere kant heel fascinerend kan zijn. Wat er dan gebeurt? Nou...... eigenlijk niets! Het gesprek loopt op niets uit.

De vraag die mij bekruipt wanneer ik getuige ben van dit 'niets' is, of dat men elkaar hoort en tegelijkertijd met de eigen gedachten dwingend bezig is, dan wel of dat men naar elkaar luistert, de eigen ideeën en opvattingen opzij zet zodat de luisteraar/ reactor reageert op wat er gezegd wordt.
Ik hoop altijd op het laatste maar ik neem bijna altijd het eerste waar. Merkwaardig want je zou toch verwachten dat men naar elkaar luistert wanneer er een discussie gaande is waarbij de betrokkenen op elkaar zouden moeten reageren met redelijke argumenten. Er gebeurt echter wat anders - en dat is vaak al aan de lichaamstaal te zien. Het komt voor dat sprekers met een vooringenomen standpunt het gesprek ingaan en dat er al is besloten om dit standpunt met hand en tand te verdedigen. Ook al betekent dit dat er dwars door elkaar heen gesproken wordt, provocerende uitspraken gedaan worden om voortijdige reacties te ontlokken, dan wel dat er meningen dubbel gezegd worden omdat men graag het laatste woord heeft zodat je zeker weet dat er naar je wordt geluisterd. Wie het laatste spreekt wordt immers onthouden door het publiek. Wat er tussen de openingszin en het slotwoord gezegd wordt, vergeet de goe-gemeente omdat die informatie te veel en te lang van stof is.

Een gesprek waarin men echt naar elkaar luistert, en met goede (tegen-)argumenten komt zodat de toeschouwer een mening kan vormen, komt naar mijn gevoel steeds minder vaak voor. Het is net alsof de mensen geen geduld meer hebben om naar elkaars' argumenten te luisteren. Deze sociale vaardigheid wordt ondergesneeuwd omdat het schrijven van een reactie onder een artikel of een ingezonden brief via de pc anoniem kan. Gezien de reacties vraag ik mij af of dat de persoon die reageert, het artikel of een brief echt bewust heeft gelezen. Is het u ook opgevallen hoe agressief tegen-reacties kunnen zijn wanneer men het niet met elkaar eens is? Ik vraag me af of dat de deelnemers ook zo tegen elkaar te keer zouden gaan wanneer ze daadwerkelijk tegenover elkaar zouden staan. Pas dan is er immers fysiek sprake van communicatie: oogcontact en lichaamstaal vertellen veel meer dan 1000 woorden kunnen zeggen. Even terzijde: beeld zonder geluid levert verrassend veel inzichten op in wat mensen werkelijk denken. Lichaamstaal staat dan haaks op de uitgesproken woorden.

Terug naar mijn vraag: hoort men elkaar of luistert men naar elkaar? Welke van deze 2 vragen zou het meest wezenlijk kunnen bijdragen aan een verbetering van onze verruwende maatschappij? Ik vermoed het laatste maar ik weet zeker dat onze wereld zich alleen maar bezighoudt met het eerste.